Mihaly Vig music from the films of Bela Tarr

SOUL 33

«Dreamscapes»: η εξερεύνηση του ονειρικού.

Για τους θεατές που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο της Ελένης Γιαννιώτη, η έκθεση με τίτλο, «Dreamscapes», αποτελεί ίσως μια αληθινή έκπληξη, ένα πραγματικό deja vu. Από την αρχή, ακόμα, ο θεατής έχει την αίσθηση του οικείου και ιδιωτικού. Αναρωτιέται τι του θυμίζουν αυτές οι εικόνες και σαστίζει όταν ανακαλύπτει πως όλος αυτός ο μικρόκοσμος της τακτοποιημένης ομορφιάς, που ταυτόχρονα προσομοιάζει στο σύμπαν μιας ατέρμονης δημιουργίας, αντλεί τα αρχέτυπά του και από την δική του παιδική ηλικία. Ανέλπιστα επιστρέφει στο παρελθόν και θυμάται τις ώρες που, εξερευνώντας το τυχαίο, ανακάλυπτε παράξενες μορφές κρυμμένες στο μωσαϊκό δάπεδο, έναν μυστικό κόσμο καμουφλαρισμένο επιδέξια πίσω από τα περίτεχνα μοτίβα των ανατολίτικων χαλιών, ευοίωνες εικόνες τυλιγμένες στον μυστήριο του ξεφτισμένου σοβά ή στα αραβουργήματα της σκουριάς και στο δαντελένιο υφάδι του ουρανού.
Αυτή η προσφιλής, σε πολλά παιδιά, συνήθεια αποτελεί, όπως και η ίδια η καλλιτέχνης αποκαλύπτει, την πηγή έμπνευσης των «Dreamscapes». Δεν θα μπορούσαμε, άλλωστε, να ερμηνεύσουμε διαφορετικά τα περίτεχνα αυτά κομψοτεχνήματα που μας αποκαλύπτονται ως απόπειρες συγκεκριμενοποίησης του τυχαίου, ακαθόριστα παιχνίδια μεταμόρφωσης ασταθών εικόνων και ταυτόχρονα ως επίπονες προσπάθειες αναγνώρισης και αναψηλάφησης ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου.
Στην ουσία, βέβαια, πίσω από την κωδικοποιημένη απόδοση μορφών, που απέχουν από την πραγματικότητα όσο απέχει και το όνειρο, μπορούμε να αναγνωρίσουμε εμπειρίες, που με την βοήθεια του χρωστήρα μετουσιώθηκαν σε πίνακες ζωγραφικής. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε εύθραυστες απεικονίσεις καταστάσεων που βιώθηκαν και ως εικαστικά γεγονότα, φευγαλέες εντυπώσεις από ανθρώπινες συνάφειες ή εικόνες και φιγούρες που συναντά κανείς καθημερινά στο δρόμο, στη δουλειά, στην αγορά, στις κοινωνικές συναθροίσεις, παντού. Μπορούμε, εν τέλει, να αναγνωρίσουμε για μια ακόμη φορά, τον πόθο του ανθρώπου να δαμάσει το εφήμερο, με την διαφορά ότι στο δημιουργικό έργο της Ελένης Γιαννιώτη, η προσπάθεια αυτή υπαγορεύεται από τον ευγενικό τρόπο και την διακριτικότητα μιας φύσης ονειροπόλας, η οποία αντιλαμβάνεται τον εαυτό της όχι σαν κέντρο, αλλά σαν ένα απειροελάχιστο κομμάτι του κόσμου.
Είναι φανερό πως η ζωγράφος καταφέρνει να δημιουργήσει αυτά τα ονειρικά είδωλα του κόσμου, επειδή, ακριβώς, διαθέτει αυτογνωσία και επίγνωση που της επιτρέπει να ελέγχει αποτελεσματικά τον καλλιτεχνικό ναρκισσισμό. Διαθέτει ευαισθησία και εγρήγορση που της επιτρέπουν να φιλτράρει αποτελεσματικά την ασχήμια και την βαναυσότητα της σύγχρονης ζωής. Διαθέτει οξυδέρκεια και ενάργεια που της επιτρέπουν, ενώ παρατηρεί τα πάντα, να επιλέγει μόνο εκείνα που ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες προθέσεις της. Διαθέτει, κυρίως, την λεπτότητα και την φινέτσα, που της επιτρέπουν να μεταμορφώσει την οπτική πραγματικότητα σε οπτική ποίηση.
Με τρυφερότητα, ρομαντική ταραχή και λεπτή ειρωνεία, αλλά κυρίως με θαυμαστή υπομονή και επιμονή η δημιουργός κατάφερε να οικοδομήσει το δικό της ποιητικό κόσμο. Ένα κόσμο κινητικότητας και διαρκούς εναλλαγής και ταυτόχρονα έναν κόσμο παραμυθίας και γαλήνης απαλλαγμένο από επικίνδυνες συναντήσεις.
Ο κόσμος της ζωγραφικής της Ελένης Γιαννιώτη είναι ένας κόσμος που παραπέμπει σε ανθολογίες λυρικής ποίησης, ρομαντικά λευκώματα τυλιγμένα στο σατέν και ραντισμένα με άρωμα λεβάντας, ανεπαίσθητα χνάρια νεράιδας σε χιονισμένους βυσσινόκηπους. Είναι ένας κόσμος που θυμίζει μουσική λυρική, νοσταλγική, ερωτική. Στους ήχους της χορεύουν τα τέσσερα αιώνια στοιχεία - νερό, αέρας, γη, φωτιά – εμψυχώνοντας διαρκώς μορφές φωτεινές, χαρούμενες, και δροσερές και ζωογονώντας κάθε δημιούργημα της φαντασίας.
Το εικαστικό λεξιλόγιο αυτής της ζωγραφικής, που αποτελεί επιτυχημένο κράμα χειροτεχνίας και ζωγραφικής- μια και η δημιουργός αντλεί εξίσου ικανοποιητικά και με την ίδια άνεση τόσο από το πεδίο του εικαστικού όσο και από το πεδίο του εφαρμοσμένου – είναι γοητευτικό και ελκυστικό δίχως, ωστόσο, να κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί διακοσμητικό. Η εικαστική της γλώσσα, εξίσου αποτελεσματική στο όλον και στη λεπτομέρεια, χρησιμοποιεί την συγκεκριμένη θεματολογία σαν αφορμή για έρευνα και δημιουργία και χαρακτηρίζεται από την συνειδητή απουσία «εικαστικής φιλοδοξίας». Η ζωγράφος δεν κρύβει, άλλωστε, την πρόθεσή της να εξοστρακίσει από το έργο της την αγωνία του «μοντέρνου» και δηλώνει πως μετά από μια αρκετά μεγάλη πορεία νιώθει πλέον απαλλαγμένη από τις «αισθητικές έγνοιες» που βασάνισαν καλλιτέχνες της γενιάς της.
Με τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση «Dreamscapes», η Ελένη Γιαννιώτη καταφέρνει να χτίσει μια στέρεη γέφυρα ανάμεσα στον παιδικό και ενήλικο κόσμο, ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, το εικαστικό και το εφαρμοσμένο. Αρνείται κάθε κατασκευασμένο και επιβεβλημένο όριο και αποδεικνύει στην πράξη πως η αναζήτηση του προσωπικού οράματος αποτελεί ικανοποιητική αφετηρία για το έργο του καλλιτέχνη.
Ελένη Κάρτσακα
Ιστορικός Τέχνης

Την Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009 θα γίνουν, στο café-bar De Facto, τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής της Ελένη Γιαννιώτη με τίτλο «Dreamscapes», στις 8 το βράδυ…

Η Ελένη πλησιάζει την καθημερινότητα από την οπτική γωνία του ονείρου, δημιουργώντας τοπία ανθρώπινων μωσαϊκών και φύσης σε διέγερση, εκρήξεις χρωμάτων από ακρυλικό ή μελάνι που αποκρυπτογραφούν, πάνω στον καμβά ή στο χαρτί, την καθημερινότητα του φανταστικού και την φαντασία της καθημερινότητας…

Διάρκεια έκθεσης: Δευτέρα 16 Μαρτίου – Κυριακή 12 Απριλίου